Παρασκευή 18 Ιουλίου 2014

Η ποδοσφαιρική νίκη των Γερμανών και οι βίαιες προεκτάσεις της

Μανόλης Μαυροζαχαράκης
Κοινωνιολόγος –Πολιτικός Επιστήμονας

Ακόμα και  στο ποδόσφαιρό, τίποτα δεν είναι τυχαίο 

Ανεξάρτητα από την  άξια αθλητική επίδοση της γερμανικής ποδοσφαιρικής ομάδας στο μουντιάλ,  η κατάκτηση του τίτλου έχει ορισμένες σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις τις οποίες δεν μπορούμε να αγνοήσουμε θεωρώντας ότι το ποδόσφαιρό είναι απλά ένα άθλημα.                                                                                                        Η νίκη των Γερμανών μεταφράστηκε  κοινωνικοπολιτικά τόσο όσον αφορά την συμπεριφορά των Γερμανών απέναντι στους μετανάστες , απέναντι  στους πολιτικά  και κοινωνικά ασύμβατους όσο και όσον αφορά την ενίσχυση της Μέρκελ εσωτερικά .Καθόλου τυχαία άλλωστε η  καγκελάριος παρέστη  τόσο στο εναρκτήριο ματς όσο και στον τελικό και κατά το νέο προσφιλές έθιμο,  έβγαλε selfie φωτογραφίες στις καμπίνες με τους παίκτες. Καθόλου τυχαία  είναι  επίσης  η τακτική και αγωνιώδης  της ενημέρωση όσον αφορά την εθνική Γερμανίας.  
Για λόγους τεκμηρίωσης θα αναφερθώ ακολούθως σχεδόν αποκλειστικά σε γερμανικά έντυπα τα οποία θα παραθέσω ακολούθως με συνδέσμους σε παρένθεση.  Όπως θα δείξουμε παρακάτω κατά την διάρκεια όλου του μουντιάλ και ειδικότερα  την νύχτα που ακολούθησε τον τελικό μεταξύ Γερμανίας και Αργεντινής εκδηλώθηκαν  διάφορες πόλεις της
Γερμανίας ποικίλες ξενοφοβικές  και εθνικιστικές  βίαιες εξάρσεις. 

Με αφετηρία την Γκάνα

Στην αφετηρία παραπέμπουμε στο ματς της Γερμανίας κατά της Γκάνας στο οποίο  οχτώ Γερμανοί  έβαψαν  μαύρα τα πρόσωπα, φορούσαν μαύρα γυαλιά  ενώ στις μπλούζες τους έγραφαν «Γκάνα». και δημοσίευσαν  στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις φωτογραφίες τους για να κοινοποιήσουν  το κατόρθωμα τους. Το περιστατικό έφτασε στη FIFA η οποία δήλωσε ότι θα κάνει έρευνα και θα δείξει μηδενική ανοχή απέναντι σε τέτοια ρατσιστικά περιστατικά. Στο ίδιο παιχνίδι ένας ακόμα Γερμανός οπαδός είχε γράψει διάφορα ναζιστικά μηνύματα στο σώμα του και μπήκε στον αγωνιστικό χώρο! (http://www.unhcr.gr/1againstracism/mountial-i-fifa-tha-timorisi-tous-germanous-gia-ratsismo/)
Τα έκτροπα όμως εκ μέρους διάφορων γερμανικών εθνορατσιστικών και ακροδεξιών ομάδων συνεχίστηκαν κατά όλη την διάρκεια του μουντιάλ . εντός και εκτός Γερμανίας. Καθαρά ενδεικτικά παραθέτουμε ορισμένα παραδείγματα.

Κατά την δημόσια παρακολούθηση του παιχνιδιού Αλγερία –Γερμανία στο 
Brandenburg στο Havel επιτέθηκαν 4 ακροδεξιοί τραμπούκοι σε  θεατές . Η αστυνομία συνέλαβε τον έναν και διενεργεί ανακρίσεις κατά τον υπολοίπων. Οι 4 άνδρες  μετά την νίκη της Γερμανίας φώναζαν ναζιστικά συνθήματα . Όταν κάποιος νεαρός τους ζήτησε να σταματήσουν, του επιτέθηκαν με κλωτσιές και μπουνιές και τον τραυμάτισαν σοβαρά.

Στον απόηχο του παιχνιδιού Γερμανία –Γαλλία υπήρξε μεγάλη και βίαια συμπλοκή στο κέντρο της πόλης του Aachen. Δύο άτομα τραυματίστηκαν ενώ η επίπλωση ενός μαγαζιού καταστράφηκε ολοσχερώς. Μια ομάδα από 50 Νεοναζί άναψε βεγγαλικά , χαιρετούσε χιτλερικά και σήκωνε μια σημαία του Ραιχ ψηλά  
Κάποιος 58 χρόνος τους έκανε παρατήρηση και οι 50 νεοναζί άρχισαν να τον ακολουθούν. Ο άνθρωπος προσπάθησε να διαφύγει σε κάποιο μαγαζί όπου οι νεοναζί τον πρόλαβαν και τον έδειραν. Η τοπική  εισαγγελία  εξέδωσε εντολή αναζήτησης των υπόπτων.  

Την νύχτα της 6 ης Ιουλίου στο νησί Μαγιόρκα της Ισπανίας 40- -50  Γερμανοί τουρίστες που υπάγονται στην ακροδεξιά άρχισαν να χτυπιούνται μεταξύ τους και κατέστρεψαν την επίπλωση του μαγαζιού  «Bierkönig».  Παρά την παρέμβαση της αστυνομίας η ακροδεξιοί Hooligans επιτέθηκαν σε μια άλλη ομάδα Γερμανών με ξύλα και πέτρες. Εννέα άτομα τραυματίστηκαν. Τέσσερεις νεοναζί  στην ηλικία μεταξύ  19 και 25 ετών συνελήφθησαν  από την αστυνομία της Μαγιόρκας. Οι νεοναζί ανήκουν στην ομάδα «Devils Dynamo Dresden». Επιπλέον   στην δημόσια παρακολούθηση των παιχνιδιών στην Μαγιόρκα  πολλοί  Γερμανοί οπαδοί δεν δίστασαν   να εκδηλώσουν  ανοικτά τις ακροδεξιές πεποιθήσεις τους.


 Μετά τον τελικό
Όπως αναφέρει η εφημερίδα Neues Deutschland ( http://www.neues-deutschland.de/artikel/939122.fremdenfeindliche-uebergriffe-nach-wm-finale.html ) ένας 19 χρόνος μαχαιρώθηκε κατά την διάρκεια δημόσιας παρακολούθησης του τελικού λόγω διένεξης που αφορούσε προφανώς την επίδοση της Γερμανίας . Ο νεαρός ήταν αραβικής καταγωγής και  πέθανε λίγο αργότερα στο νοσοκομείο.Σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα σε μια αυτοκινητοπομπή στο Berghein της Ρηνανίας  μια γυναίκα 23 ετών  πυροβολήθηκε και τραυματίστηκε  σοβαρά . Συνολικά πυροβολήθηκαν 3 αυτοκίνητα εκείνο το βράδυ(ksta.de).
Στο Ingelheim  κατά την διάρκεια της δημόσιας προβολής του τελικού κάποιος οπαδός έριξε με φωτοβολίδα στο πλήθος. Τραυματίστηκαν  δύο θεατές. Επίσης σε δημόσια προβολή του τελικού στο Schwabenheim  κάποιος οπαδός με ακροδεξιές διαθέσεις επιτέθηκε άγρια σε ιδιοκτήτες καντίνας και συνελήφθη κατόπιν αντίστασης στην αστυνομία (http://www.wormser-zeitung.de/lokales/polizei/brandwunden-und-randale-beim-public-viewing-in-Ιngelheim_14328853.htm).                                                                Στο Hamm ακροδεξιοί τραμπούκοι   επιτέθηκαν  αρχικά σε  υπεύθυνους ασφαλείας  και μετά στην ίδια στην αστυνομία.  Στο Mörs  φωτοβολίδες  και μπουκάλια πετάχτηκαν από νεοναζί κατά  περαστικών (ruhrbarone.de). Αποσβολωμένος από τα ποικίλα περιστατικά  κάποιος ευαίσθητος Γερμανός φίλαθλος  βγάζει το εξής συmπέρασμα στο TWITTER: «ντρέπομαι για αυτά. Εάν αυτά τα πράγματα πυροδοτούνται από την κατάκτηση ενός παγκόσμιου τίτλου τότε δεν τον θέλω για την Γερμανία».     
Το απόγευμα της Κυριακής του τελικού μια ομάδα οπαδών της ομάδας Hamburger SV επιτέθηκαν στο καφενείο Shebeen που συχνάζουν οι οπαδοί της ομάδας του FC St. Pauli. Οι τραμπούκοι με προφανή ακροδεξιό υπόβαθρο παρέλασαν κραυγάζοντας στο  St. Pauli, έσπασαν τα τζάμια του μαγαζιού,  χτύπησαν και τραυμάτισαν  στην συνέχεια πελάτες. Σημειώνεται ότι η   St. Pauli θεωρείται ομάδα που στηρίζεται από δημοκρατικό , αριστερό φίλαθλο κοινό.
Στην Jena χτυπήθηκε η αριστερή περιφερειακή σύμβουλος   Katharina König από οπαδούς της Εθνικής επειδή αρνήθηκε να παρακολουθήσει τον τελικό .  
Άπειρα όμοια περιστατικά διαδραματίστηκαν σε όλη την Γερμανία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η αστυνομία της Βρέμης σε συνέντευξη τύπου παραδέχεται αύξηση των βίαιων και έκνομων περιστατικών μετά τον τελικό., Στην περιοχή Vegesack της Βρέμης μάλιστα 40 τραμπούκοι φίλαθλοι επιτέθηκαν στην αστυνομία και την εγκλώβισαν στον τοπικό σιδηροδρομικό σταθμό όπου περίμενε ενισχύσεις. Ο αστυνομικός διευθυντής της τοπικής αστυνομίας αναφέρθηκε σε μία «αφόρητη κατάσταση» η οποία  έβαλε τους αστυνομικούς σε σοβαρά διλλήματα τα οποία άπτονται  της  επαγγελματικής υπόστασης των αστυνομικών.. Οι ενισχύσεις έφτασαν όταν οι τραμπούκοι είχαν ήδη εξαφανιστεί .     (http://www.radiobremen.de/politik/nachrichten/bremer-polizei-wm-wochenende102.html)
Επιθετικές ήταν οι διαθέσεις των οπαδών και στην Κολωνία μετά τον τελικό όπως αναφέρει η τοπική αστυνομία με ποικίλες επιθέσεις κατά αστυνομικών . Έγιναν πολλές συλλήψεις και συνολικά 22 μηνύσεις της αστυνομίας  για  επίθεση κατά της σωματικής ακεραιότητας, αντίσταση κατά της αρχής  , εξύβριση και παραβίαση του νόμου περί βεγγαλικών http://kggp.de/Blogosphere/galerie/2014/07/15/koeln-(leverkusen-nordrhein-westfalen-fussballfans-feiern-ausgelassen-wm-titel-der-deutschen-nationalmannschaft/)
Όπως αναφέρει το γερμανικό περιοδικό Stern  (http://www.stern.de/politik/deutschland/rechte-ausbrueche-nach-wm-die-schloecher-aus-schland-2123956.html) κυκλοφορεί video με αυτοκινητοπομπή στην Βαιμάρη όπου ακούγονται τα νεοναζιστικά συνθήματα «H Γερμανία στους Γερμανούς . Έξω οι ξένοι»  ("Deutschland den Deutschen, Ausländer raus") .
Σε όλη την Γερμανία παρατηρήθηκαν μικρές και μεγάλες παρελάσεις με το σύνθημα  "Sieg Heil" , «η Γερμανία πάνω από όλα»  ( Deutschland  über alles)  ενώ το facebook και το twitter βρίθει από ανάλογα συνθήματα
Όπως αναφέρει το αντιναζιστικό δίκτυο στην σελίδα του (http://www.netz-gegen-nazis.de/artikel/rassismus-und-aggressiver-patriotismus-zum-wm-endspiel-das-finale-9581)  στην πόλη Stade εμφανίστηκαν ομάδες οπαδών με την επιγραφή 88 ( το όγδοο γράμμα του γερμανικού αλφαβήτου είναι το Η. Το 88  σημαίνει ΗΗ δηλαδή  Heil Hitler) και αυτοκινητοπομπές  με σημαίες του γερμανικού Ραϊχ
To ίδιο συνέβη και στην Κολωνία , στο Wuppertal . Στο Ανόβερο οι φίλαθλοι της Γερμανίας προτίμησαν το σύνθημα « εδώ κυβερνάει η Afd) ("Hier regiert die AfD". H AfD είναι ένα σύγχρονο αντιευρωπαϊκό και εθνικιστικό πολιτικό κόμμα). Στο Bochum ανήρτησαν οι  οπαδοί μια σημαία του ΡΑΙΧ στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό   Οι χορωδίες οπαδών με το σύνθημα “Sieg Heil” υπήρξαν ένα αυτονόητο της ποδοσφαιρικής γιορτής  σε πάρα πολλές πόλεις.    
Στο  Marburg μια ομάδα μεθυσμένων Ναζί κραύγαζε  "Deutschland über alles" ( Γερμανία πάνω από όλα ) Το “Sieg Heil” υπήρξε κεντρικό σύνθημα πορειών στην Karsruhe , το Wiesbaden , το Βερολίνο και 13 άλλες πόλεις. Στο Αμβούργο η αστυνομία στήθηκε  10 μέτρα απέναντι από νεοναζί που φώναζαν Sieg Heil" χωρίς να επέμβει .
Σε κάποιες περιοχές ακούστηκε το σύνθημα « σήκωσε το χέρι αν είσαι Γερμανός» . Στο metro του Ανόβερου μια έγχρωμη Γερμανίδα προσβλήθηκε από οπαδούς της Εθνικής Γερμανίας με τις λέξεις « κοίτα τον εαυτό σου . Δεν είναι δυνατόν να είσαι οπαδός της Γερμανίας»    
Στο Αμβούργο οι νεοναζί πετούσαν αντικείμενα  στο Café Absurd ( προοδευτικό καφέ)  ενώ από το καταφύγιο μεταναστών του Ανόβερου περνούσαν καθημερινά οπαδοί που έδειχναν τον χιτλερικό χαιρετισμό στους μετανάστες. 
Η σελίδα του  Facebook "Schlandwatch" δείχνει εικόνες του εορτασμού ο  οποίος σε πολλές περιπτώσεις έπαιρνε ακροδεξιά απόχρωση: Γερμανικές σημαίες με τον χιτλερικό σταυρό, συνθήματα με αγκυλωτούς σε τοίχους  κοκ
Στο  Offenbach κατά την διάρκεια της εορτής νίκης  στην πλατεία  ακούστηκαν τα συνθήματα  "Free Palestine",   "Heil Hitler" και έξω οι Εβραίοι (Juden raus) . Ο εναγκαλισμός μεταξύ εθνικιστικών οπαδών  και αντισημίτες παρατηρήθηκε και στο Dortmund και το Βερολίνο   
Επίσης στο Dortmund ακούγεται το σύνθημα  "No Homo" (Όχι στους ομοφυλόφιλους)
Στο Annaberg  επιχείρησαν οι Νεοναζί να τρακάρουν έναν νεαρό αντιφασίστα με το αυτοκίνητο.
Ένας οπαδός της εθνικής Γερμανίας πόζαρε στο Βερολίνο  προκλητικά μπροστά στο μνημείο του Holocaust.
Η κατάκτηση του τίτλου οδήγησε στην Γερμανία όχι μόνο στην εξάντληση της φανέλας της Εθνικής. Στο διαδίκτυο διατίθενται με μεγάλη επιτυχία μπλουζάκια με μακάβριους νεοναζιστικούς συμβολισμούς. Πάνω σε αυτά ποζάρει ο αετός του ΡΑΙΧ και συνθήματα όπως „Endsieg“ ( τελική νίκη ) και „Blitzkrieg“ ( πόλεμος αστραπή ). Τα προϊόντα αυτά  βρίσκονται όχι πλέον αποκλειστικά στα SITE των νεοναζί αλλά στα SITE των μεγαλύτερων online εμπόρων της Γερμανίας.  
Έπαρση και αλαζονεία

Διαβάζοντας γερμανικές εφημερίδες ,  τα γερμανικά social media αλλά και ακούγοντας αυτά που μου μεταφέρουν  πολιτικοποιημένοι  φίλοι μου από την Γερμανία , υπάρχει  μια διάχυτη και επιθετική διάθεση αλαζονείας ειδικά σε εκείνα τα στρώματα  που ασχολούνται με το ποδόσφαιρό και χρειάζονται ένα σαφές αίσθημα ταυτότητας. Αυτή η διάθεση μάλιστα σχολιάζεται με έμφαση από  γερμανικά προοδευτικά  έντυπα όπως η TAZ, η Ζeit,  η Freitag και η Frankfurter Rundschau.
Σίγουρα η πλειονότητα των Γερμανών γιόρτασε απλά το γεγονός της κατάκτησης του τίτλου ως σπουδαία αθλητική επίδοση. Σίγουρα ο εορτασμός είναι απολύτως δικαιολογημένος αφού η Εθνική Γερμανίας όχι μόνο κατέκτησε έναν παγκόσμιο τίτλο αλλά έπαιξε και καλό ποδόσφαιρο. Πέραν τούτου γνωρίζουμε επίσης ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Γερμανών διαπνέεται από δημοκρατικά και βαθιά ευρωπαϊκά συναισθήματα. Όλα αυτά ωστόσο δεν δικαιολογούν όσους  υποτιμούν τα φαινόμενα νεοναζισμού που συνδέονται με το ποδόσφαιρο και την εθνικιστική έπαρση, αφού έτσι προσφέρουν  επί της ουσίας  ανοχή και έδαφος στο φαινόμενο. 
Σε  πάρα πολλά γερμανικά έντυπα ηλεκτρονικά λοιπόν και μη  καταδεικνύεται  έκδηλα ότι η κατάκτηση του τίτλου οδήγησε σε έπαρση και σε φαινόμενα βίας στην Γερμανία.. Πολλά εξ αυτών  παραπέμπουν σε φαινόμενα ρατσιστικής βίας που ακολούθησαν μετά τον τελικό. Προσπάθησα με την παρέμβαση μου να αναδείξω ορισμένα.

Goucho Dance

Είναι χαρακτηριστικό πάντως ένα δημοσίευμα στην εφημερίδα « Der Freitag»( https://www.freitag.de/autoren/harm/wahre-vorbilder?utm_content=buffer23187&utm_medium=social&utm_source=facebook.com&utm_campaign=buffer)  το οποίο αναφέρεται στον υποτιμητικό για τους Αργεντινούς εκείνο χορό ( Gaucho Tanz)  που έδειξαν διάφοροι  παίκτες της γερμανικής  εθνικής καtά τον εορτασμό  του τίτλοι μπροστά από την πύλη του Βραδενβούργου στο Βερολίνο .Όπως γράφει η εφημερίδα , «όταν επιστρέφει μια Εθνική ομάδα από την κατάκτηση ενός παγκοσμίου κυπέλλου και συμμετέχει σε μια τελετή εορτασμού μπροστά στην πύλη του Βραδενβούργου που έχει μεγάλη εθνική αλλά και εμπορική σημασία, θα πρέπει να συμπεριφέρεται ως υπόδειγμα ». Στην συνέχεια η εφημερίδα αναρωτιέται και απαντάει  « ήταν ο χορός αυτός των Gaucho υποδειγματικός; Όχι. Όμως είναι (οι παίκτες) για αυτόν τον λόγο Ναζί; Όχι. Είναι οι….οπαδοί τους όλοι ακροδεξιοί  Ναζί; Όχι . Είναι οι Αργεντίνοι μονίμως προσβεβλημένοι . Όχι . Όμως μπορεί ένας τέτοιος άνοστος χορός να προάγει το ακροδεξιό ρεπερτόριο σκέψης και ιδεών ; Δυστυχώς ναι. Από την στιγμή που το ίδιο το αποτέλεσμα του τελικού από μόνο του οδήγησε σε ποικίλα ακροδεξιά περιστατικά , θα πρέπει να υποθέσουμε           
ότι δυστυχώς αυτοί οι ηλίθιοι ( ακροδεξιοί) θα ενθαρρυνθούν από τέτοιες μορφές χορού». Το ζήτημα εδώ δεν αφορά εάν μια χώρα αισθάνεται προσβεβλημένη . Το θέμα είναι ότι μια συγκεκριμένη συμπεριφορά  μπορεί να θεωρηθεί υποδειγματική .Οι Αργεντινοί θα μας συγχωρήσουν Αλλά δυστυχώς θα πρέπει να ζούμε μαζί  με τους  ηλιθίους που βρίσκουν τέτοιους χορούς  "cool" και   πιθανώς θελήσουν ακόμα και να τους μιμηθούν. …σε άλλες περιστάσεις. Είναι η κοινωνία μας, για την οποία  πρέπει να ανησυχούμε» . Στην ίδια κατεύθυνση ο  Daniel Bax της προoδευτικής εφημερίδας TAΖ (http://www.taz.de/Pro-und-Contra-Gauchogate/!142556) σχολιάζει ότι με τον περίεργο και ανούσιο χορό τους οι Γερμανοί διεθνής επιβεβαίωσαν για άλλη μια φορά την προκατάληψη ότι οι Γερμανοί δεν είναι ικανοί να γιορτάσουν  μια επιτυχία χωρίς να ανυψωθούν μανιωδώς πάνω από άλλους. Σίγουρα σημειώνει ο συγγραφέας στο ποδόσφαιρο υπάρχουν πολλές παρεκτροπές .Εντούτοις  είναι διαφορετικό να κοροϊδεύουν  οι Γερμανοί διεθνής την αντίπαλη ομάδα στην κεντρική γιορτή μπροστά σε 200.000 κόσμο και μάλιστα με φόντο την πύλη του Βρανδενβούργου. Οι παίκτες της εθνικής κατά τον Bax από περίοπη θέση δεν ανταποκρίθηκαν στον ρόλο του υποδείγματος που επενδύεται σε αυτούς. Οι διεθνής προσέφεραν επομένως μια πολύ κακή υπηρεσία σε δασκάλους , προπονητές και γονείς που προσπαθούν διδάξουν στα παιδιά  τον σεβασμό απέναντι στον αντίπαλο και ειδικότερα ότι δεν κοροϊδεύουμε και δεν γελοιοποιούμε  τον αντίπαλο σε περίπτωση ήττας του.
Ο χορός των Γερμανών διεθνών δεν άρεσε ούτε στην Γερμανική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία η οποία ζήτησε επισήμως συγγνώμη για αυτό το περιστατικό .        

Οι αριθμοί

Τα παραπάνω παραδείγματα  ακροδεξιού φανατισμού σε συνδυασμό με φαινόμενα βίας που περιστρέφονται γύρω από το ποδόσφαιρο και ειδικότερα γύρω από τις επιτυχίες της εθνικής Γερμανίας δεν είναι ούτε αποσπασματικά ,ούτε ανώδυνα, Ατυχώς πολλοί αναλυτές , σχολιαστές και φίλαθλοι ακόμα και στην Ελλάδα αποσυνδέουν εντελώς το ποδόσφαιρό από την πολιτική και την εθνικιστική έπαρση και βία.
Τα φαινόμενα που παρατηρήθηκαν στην Γερμανία γύρω από το μουντιάλ εντάσσονται σε έναν συνολικότερο κύκλο βίας και πολιτικής που συνδέεται με την ακροδεξιά.   
Οι αριθμοί (http://www.huffingtonpost.de/2014/06/18/rechte-gewalt_n_5506608.html ) άλλωστε που παρουσίασε πρόσφατα ο υπουργός εσωτερικών της Γερμανίας Thomas de Maizière (CDU) είναι τρομακτικοί.  Ο αριθμός των περιστατικών βίας στην Γερμανία  κατά των μεταναστών αυξήθηκε το 2013 κατά 20 % .
Όπως αναφέρει η Καθημερινή «Το 2013 καταγράφηκαν 473 κρούσματα βίαιων επιθέσεων κατά ξένων με ρατσιστικό κίνητρο στη Γερμανία, αύξηση 20,4% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Συνολικά καταγράφηκαν 16.557 αδικήματα από τον χώρο της άκρας Δεξιάς, εκ των οποίων η πλειονότητα (11.639) ήταν παραβιάσεις του νόμου περί προπαγάνδας νεοναζιστικών και ρατσιστικών θέσεων. Αν συμπεριληφθούν και οι παραβιάσεις του νόμου περί προπαγάνδας, ο συνολικός αριθμός ακροδεξιών αδικημάτων υποχώρησε το 2013 σε σχέση με τον αριθμό των 17.134 αδικημάτων που καταγράφηκε το 2012» (http://www.kathimerini.gr/772326/article/epikairothta/kosmos/ay3hsh-akrode3ias-kai-akroaristerhs-vias-sth-germania) .
Την ίδια στιγμή μειώνονται όλο και περισσότερο οι φραγμοί βίαιης συμπεριφοράς. Καθημερινά παρουσιάζονται κατά μέσο όρο ενάμιση πράξεις βίας με ρατσιστικά κίνητρα. Από την μέρα που ενοποιήθηκε η Γερμανία πέθαναν πάνω από 150 άνθρωποι λόγω ακροδεξιάς βίας.              
Καθόλου τυχαία ο Γερμανός υπουργός εσωτερικών δηλώνει  «πολύ ανήσυχος καθώς βλέπει το χώρο της ακροδεξιάς να επιχειρεί ακούραστα να δηλητηριάσει την κοινή γνώμη απέναντι στους ξένους» (http://www.tovima.gr/world/article/?aid=607255) 
Σίγουρα οι διαπιστώσεις αυτές θολώνουν την προβαλλόμενη θετική εικόνα των Γερμανών κατά την διάρκεια του μουντιάλ . Σίγουρα τα περιστατικά βίας αποδομούν το δήθεν  δικαιολογημένο πατριωτικό αίσθημα που συνδέεται με την νίκη στον τελικό. Όμως η δεξιά βία  αποτελεί καθημερινότητα στην χώρα της Μέρκελ.  Η σκόπιμη προσπάθεια υποβάθμισης των ακροδεξιών παραβάσεων και εγκλημάτων έχει  εξίσου δραματικές επιδράσεις όπως και τα ίδια τα εγκλήματα καθαυτού. ( (http://www.huffingtonpost.de/2014/06/18/rechte-gewalt_n_5506608.html )
Ποικίλες μελέτες άλλωστε στην Γερμανία έχουν καταγράψει ότι το ακροδεξιό ρεπερτόριο σκέψης και ιδεών ανήκει πλέον στην κουλτούρα της καθημερινότητας . Από το ρεπερτόριο αυτό απορρέει εκ των πραγμάτων ρατσιστική βία πολλές φορές ενάντια σε εντελώς αμέτοχο πληθυσμό στο κέντρο των πόλεων . Μια βία που συναντά κάποιες φορές και την ανοχή των παρατηρητών και των περαστικών , από φόβο,  από αμηχανία , από αδιαφορία.  
Όταν δε ένα περιστατικό βίας παίρνει οξεία διάσταση στα ΜΜΕ προσπαθούν πολιτικοί δημοκρατικών κομμάτων να το υποβαθμίσουν.
Επίμετρο

Σίγουρα το πεδίο του  ποδοσφαιρικού αθλητισμού όπως  της πολιτικής και της κοινωνίας  είναι γεμάτο παγίδες,  λάθη και βίαιες  παρεκτροπές. Όπως και στην ζωή και κατά προέκταση στην πολιτική έτσι και στο ποδόσφαιρό η μάχη γίνεται μεταξύ ηθικής και ανηθικότητας, μεταξύ ορθολογικού και παράλογου , μεταξύ δίκαιου και άδικού,  μεταξύ σωστού και λάθους, μεταξύ βίαιης και ειρηνικής συνύπαρξης  μεταξύ υποδειγματικού τρόπου συμπεριφοράς και αποτρόπαιου.  Αυτή την μάχη πρέπει να δώσουμε . Η  άγνοια, η γενίκευση   ή υποτίμηση και η πνευματική νωθρότητα  αποτελούν ασφαλώς εμπόδια σε αυτή την μάχη. Δεν γίνεται στο όνομα της απλής διασκέδασης και της κατανάλωσης ευχάριστων θεαμάτων  να προσφέρουμε ανοχή σε καμία μορφή ακροδεξιάς έπαρσης και  βίας. Ειδάλλως κάποτε θα υποστούμε  δεινά στην καθημερινότητα μας  που δεν τα έχουμε φανταστεί ποτέ. .    




Πέμπτη 9 Ιανουαρίου 2014

«Η Ευρώπη το 2014»




Μαυροζαχαράκης Μανόλης
Πολιτικός Επιστήμονας –Κοινωνιολόγος


Η διττή δυναμική 

Το έτος 2014 φορτίζεται με διττή δυναμική, ενίοτε συγκυριακή και άλλοτε ιστορική.
Αφενός το 2014 είναι  έτος  του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου  και έτος των ευρωπαϊκών εκλογών, ενώ η Ελλάδα  αναλαμβάνει την προεδρία  της ΕΕ. Αυτό προσθέτει υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις  επιτέλους ένα ευοίωνο και  θετικό πολιτικό πέπλο πάνω από μια χώρα που βρίσκεται επί 7 συναπτά έτη σε συνεχή  ύφεση ταλαιπωρούμενη από  αλλεπάλληλα σκληρά πακέτα λιτότητας, εν μέρει αμφίβολης επεξεργασίας και στόχευσης.  
Το 2014 είναι ένα έτος  κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και στο εσωτερικό της χώρας.
Ως γνωστό η τρέχουσα δανειακή σύμβαση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τελειώνει τον Απρίλιο.
Πολλοί αναλυτές εικάζουν ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί άλλο ένα  πακέτο διάσωσης συνδεδεμένο με  νέα μέτρα λιτότητας.
Καθαρά λογικά προοιωνίζονται σκληρές διαπραγματεύσεις υπό το βάρος πολιτικών μετασχηματισμών και μετατοπίσεων όπως  προδικάζουν τουλάχιστον οι δημοσκοπήσεις.
Αφετέρου, το 2014 παραπέμπει σε  μια σειρά ιστορικών επετείων.
Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε πριν από 100 χρόνια , ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος πριν από 75 χρόνια , και μόλις πριν από 25  έπεσε το τείχος  που χώριζε την Γερμανία κλείνοντας έτσι   την τελευταία μεγάλη  πληγή που άφησε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος.
Η πτώση του τείχους του Βερολίνου διαδραματίστηκε εν μέσω μιας περιόδου αναταραχών στην Ευρώπη, όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση και οι πολίτες όλων των χωρών του τότε «ανατολικού μπλόκ»  εξεγέρθηκαν  εναντίον ενός καθεστώτος των καταπιεστών και ιδιοτελών  κρατικών ολιγαρχιών.
Σήμερα  διαδηλώνει και διαμαρτύρεται  το «μπλόκ των Νοτίων» σε ένα νέο τείχος που ανορθώθηκε από  ένα καθεστώς λιτότητας που προκάλεσαν και πάλι  κάποιες ολιγαρχίες, οι  κερδοσκόποι των αγορών και κάποιες διαπλεκόμενες  πολιτικές και κοινωνικές  ελίτ.

Η οικονομία εναντίον στην πολιτική και στον πολιτισμό 

Τα προκείμενα εγείρουν μνήμες  συνδεδεμένες με αποτελεσματικές  ρυθμιστικές πολιτικές.  Όπως υπενθυμίζει ο  Daniel Coen[1] οι δυτικές κοινωνίες αντέδρασαν στις αναταραχές του  Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου και της κρίσης του 1930 με ρυθμιστικά μέτρα απέναντι στον καπιταλισμό με αποτέλεσμα τελικά την ανάδυση   της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς και του κράτους πρόνοιας. Η αναζήτηση του κέρδους αναχαιτίστηκε από συνεργατικές αξίες.
Από το 1980 και μετά αυτή η ισορροπία διαταράχτηκε υπέρ της καθαρής οικονομικής ισχύος καθιστώντας τον κόσμο μας αβίωτο υπό την έννοια ότι η οικονομία εκτοπίζει για χάρη της αποτελεσματικότητας τις αξίες κοινωνικής συνοχής και του «ηθικού ανθρώπου».
Όπως τονίζει ο Mark Mazower «στις δεκαετίες του 1980 και 1990, οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί σαγηνεύτηκαν από την ιδέα της ενίσχυσης του χρηματοπιστωτικού τομέα της παγκόσμιας οικονομίας, που εκείνη την εποχή θεωρούσαν ότι αντιπροσωπεύει το μέλλον. Ετσι περιόρισαν στο ιστορικά ελάχιστο τον έλεγχο του κεφαλαίου. Αλλά η νέα ουτοπία της παγκοσμιοποίησης, ειδικά στη χρηματοπιστωτική της πτυχή, αποκαλύφθηκε ένα δηλητηριασμένο ποτήρι. Σε αυτό το πλαίσιο εγγράφεται και η αρχιτεκτονική της νομισματικής ένωσης. Εκείνη την εποχή δεν έγινε αρκετή συζήτηση για την ακαμψία της και για το ζήτημα της ανάπτυξης. Ολοι στις Βρυξέλλες –και στο Βερολίνο- θα έπρεπε να έχουν ήδη αντιληφθεί ότι, αν η πορεία δεν αλλάξει, το ευρώ κινδυνεύει να αποδιοργανώσει ολόκληρο το ευρωπαϊκό σχέδιο» [2].
Εντός της Ευρωζώνης αναδύθηκε μια διάσταση μεταξύ χωρών  δανειοδοτών και χωρών δανειοληπτριών μέσα από μια νέα δυναμική υπερεθνικών κοινωνικών ανισοτήτων η οποία αναταράσσει εμφανώς την συνοχή εντός και μεταξύ των χωρών[3], με αποτέλεσμα η Γερμανία να αναδειχτεί  ως οικονομικά ισχυρότερη χώρα σε μια «συμπτωματική αυτοκρατορία» κατά τον Beck.
Κατά τον ίδιο η πολιτική της Merkel παραπέμπει στον Machiavelli υπό την  έννοια ότι η ετοιμότητα της Γερμανίας να παραχωρήσει δάνεια χρησιμοποιείται ως μοχλός εξουσίας ο οποίος εξαναγκάζει τις δανειολήπτριες χώρες να εφαρμόσουν τους όρους των γερμανικών δημοσιονομικών προσταγών[4].  
Σε κάθε περίπτωση φαίνεται να επαληθεύεται ο γεννηθείς στην Ρωσία  φιλόσοφος Alexandre Kojève που προειδοποιούσε τους Γάλλους μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ότι η προτεσταντική Γερμανία θα αναδυθεί  μέσα από τις στάχτες της με ειρηνικό και δημοκρατικό τρόπο σε πρότυπο μαθητή της Αμερικής  και με την τεράστια οικονομική της ισχύ θα κυριαρχήσει την Ευρώπη υποβαθμίζοντας  την Γαλλία σε δευτερογενή δύναμη[5].     
Εντούτοις όπως τονίζει ο Ιταλός φιλόσοφος Giorgio Agamben[6]  παρά την τεράστια οικονομική  της υπεροχή και παρά την καθηλωτική της φιλοσοφική παράδοση, σήμερα η Γερμανία δεν είναι σε θέση να εμπνευστεί μια Ευρώπη που δεν θα θεμελιώνεται αποκλειστικά στην οικονομία και στο ευρώ.
Ο τρόπος με τον οποίο συγκροτείται σήμερα η Ευρώπη κατά τον Agamben είναι καθαρά οικονομικός και αυτό σημαίνει ότι αγνοούνται οι πνευματικές , πολιτισμικές , πολιτικές αλλά και νομικές της ρίζες. .
Ο φιλόσοφος[7] διατείνεται ότι η Ευρώπη όπως λειτουργεί  σήμερα με καθαρά οικονομικούς όρους  ομογενοποιεί  τους πολιτισμούς στο όνομα της ισοπεδωτικής δύναμης της οικονομίας. Αυτό σημαίνει ότι οι συγγενικές διαφοροποιήσεις στον τρόπο ζωής , στον πολιτισμό και στην θρησκεία ισοπεδώνονται. Ωστόσο τα οικονομικά συμφέροντα αντικατοπτρίζουν εκ φύσεως μόνο τα συμφέροντα μιας μειοψηφίας των πλουσίων ενώ η πλειοψηφία υποφέρει. Στην  πλειοψηφία των μη εχόντων και φτωχών επιβάλλονται τα συμφέροντα μιας μειοψηφίας τα οποία συνήθως ταυτίζονται με τα συμφέροντα ενός μεμονωμένου έθνους, και συγκεκριμένα  της Γερμανίας.
Για τον Agamben ,  ο ανταγωνισμός στην καρδιά της Ευρώπης δεν αναπαριστάνεται από την σύγκρουση  των  ελίτ όλων των εθνών ενάντια στους υπόλοιπους. Αλλά από την αντίθεση έθνους κατά έθνους , πολιτισμού κατά πολιτισμού.  Η σύγκρουση τεκμαίρεται μεταξύ των PIGS  ( Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία, κ.ά.) και των και των FANGS (Φινλανδία,  Αυστρία, την Ολλανδία και τη Γερμανία κ.ά.).
Όπως γράφει ο ίδιος « όχι μόνο δεν έχει νόημα, να ζητήσει κανείς από έναν Έλληνα  η Ιταλό να ζήσει σαν ένας Γερμανός , αλλά ακόμα κι αν αυτό ήταν δυνατόν, θα οδηγούσε  στην καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς που υπάρχει ως τρόπος ζωής. Μια πολιτική ένωση που προτιμά να αγνοεί τον τρόπο ζωής όχι μόνο δεν θα έχει διάρκεια αλλά δεν θα μπορέσει ποτέ να καθιερωθεί ως τέτοια» [8].
Με διαφορετικό τρόπο προσεγγίζεται το πρόβλημα  από τον  Colin Crouch o οποίος τονίζει ότι «δεν είναι τα κράτη αυτά που βρίσκονται σε ανταγωνισμό μεταξύ τους, αλλά οι επιχειρήσεις, οι οποίες ανταγωνίζονται για μερίδιο στην αγορά. Η Γερμανία έχει ανάγκη από εκείνους που αγοράζουν τα εμπορεύματά της. Αν οι άλλοι δεν έχουν χρήματα για να το κάνουν, τότε ούτε οι Γερμανοί μπορούν να πουλήσουν. Υπάρχει επομένως μια αμφίπλευρη εξάρτηση, με συνέπεια την ανάγκη ο ένας να στηρίζει τον άλλο….. Το μάθημα της παρούσας κρίσης είναι ….ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές χρειάζονται παγκόσμια ρύθμιση. Εξίσου σημαντική είναι η διαπίστωση ότι ο ένας χρειάζεται τον άλλο στην Ευρώπη»[9]   
O  Noam Chomsky,  ομοίως του  Agamben θεωρεί   ότι « το κέντρο βάρος στην ευρωπαϊκή ήπειρο έχει μετατοπιστεί ανεπιστρεπτί από την πολιτική στην οικονομία, η οποία αποτελεί το αδιαπραγμάτευτο πρόταγμα» και συμπληρώνει ότι «στις χώρες της κρίσης ήρθαν αίφνης στο προσκήνιο τα ασαφή όρια μεταξύ σύγχρονης αριστεράς και δεξιάς ως προς την κατάστρωση πολιτικών, ώστε οι βασικοί ιδεολογικοί διαχωρισμοί να καθίστανται πλέον δυσδιάκριτοι. ….Η άρση των διαφορών και η σύγκλιση εν τέλει αριστεράς και δεξιάς έγκειται στο γεγονός ότι «οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεσμεύονται να ακολουθούν προγράμματα μακροοικονομικής φύσης, τα οποία θέτει η Κομισιόν. Αυτό συνεπάγεται την επιλογή σκληρής λιτότητας και αύξησης των φόρων σε βάθος χρόνου, ανεξαρτήτως “πολιτικού χρώματος”» [10].

Η επίδραση  της λιτότητας
Η επιλογή της λιτότητας ως κεντρικής οικονομικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο ωστόσο δεν δείχνει τα αναμενόμενα  αποτελέσματα. Επί 3 συνεχή έτη η Ευρώπη βυθίζεται στην ύφεση. Όπως δείχνουν τα στοιχεία της Eurostat το ΑΕΠ της Ευρωζώνης μειώνεται συνεχώς, με 9 από τις 17 χώρες να παραμένουν σε συνεχή ύφεση[11]. Ακόμα και η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας , η Γερμανία δυσκολεύεται με μια πολύ ισχνή ανάπτυξη (0,1 % το πρώτο τετράμηνο του 2013).                                                                                              Κατ’ ουσία έχουμε να κάνουμε με την μεγαλύτερη περίοδο ύφεσης από την εισαγωγή του κοινού νομίσματος. Την ίδια στιγμή φούντωσε η ανεργία στον μέσο όρο της Ευρωζώνης στο ύψος ρεκόρ του 12, 1%.                                                                                                            Η Γηραιά Ήπειρο στενάζει σύσσωμη  από την  διαρκή ύφεση η οποία παράγει συνεχής κυβερνητικές κρίσεις ειδικότερα στις χώρες που εκτίθενται περισσότερο στην δημοσιονομική περιστολή. Κατά την Eurostat μόνο η Γερμανία και το Βέλγιο πέτυχαν μία ελαφριά μεγέθυνση της τάξεως του 0, 1 % όπως και  η Σλοβακία με 0, 3 % για τις αρχές του 2013.  Οι δύο ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης, η Γερμανία και η Γαλλία οι οποίες  ευθύνονται αι για την μισή παραγωγή στην ευρωζώνη  φαίνεται να προσεγγίζουν επικίνδυνα ένα νεκρό σημείο[12]. Ειδικότερα η Γαλλία[13] κλυδωνίζεται επικίνδυνα από την κρίση.  Πάνω από 1000 εργοστάσια έχουν κλείσει από το 2009 και η ανεργία έχει υπερβεί το ψυχολογικά κρίσιμο ποσοστό  του 10 %, ενώ στους νέους το ποσοστό ξεπερνάει το 25 % . Παράλληλα το δημόσιο χρέος της χώρας ξεπέρασε το 90 % του ΑΕΠ,  το εμπορικό ισοζύγιο είναι αρνητικό , με τις  εξαγωγές να  μειώνονται συνεχώς..                                       
Μετά από δύο υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης και επιχειρώντας να διατηρήσει τουλάχιστον το πλεονέκτημα του χαμηλού επιτοκίου δανεισμού,  η κυβέρνηση Ολάντ προέβη σε έναν  « στρατηγικό συμβιβασμό» με το Βερολίνο πράγμα που δεν  επιτρέπει στην Γαλλία να αμφισβητήσει ανοικτά την πολιτική της λιτότητας. Αυτονόητα η στάση αυτή οδήγησε την κυβέρνηση Ολάντ σε ένα στρατηγικό αδιέξοδο που συνυφαίνεται  με μια πολιτική κρίση νομιμοποίησης. Τόσο η δημοτικότητα του ίδιου του Ολάντ όσο και της κυβέρνησης του βρίσκεται σε πρωτοφανή πτώση.  Μεσοπρόθεσμα αναμένεται επομένως η επάνοδο  των συντηρητικών και η επανίδρυση του  Γαλλογερμανικού άξονα της λιτότητας θα είναι γεγονός.
Είναι προφανές ότι στην ΕΕ υπάρχουν δομικές και εγγενής οικονομικές ασυμμετρίες που συνίστανται σε ασυμμετρίες ανταγωνιστικότητας και  παραγωγικότητας. Εντέλει αναφύεται ένα μοντέλο αντίθεσης μεταξύ Βορρά –Νότου , μεταξύ Κέντρου και Περιφέρειας που στηρίζεται στην άνιση ανταλλαγή και στην «μαζική μεταφορά πόρων  από τον Νότο στον Βορρά» [14]. Ορθά  επισημαίνει ο Μουζέλης ότι ο Νότος παρέχει μια κρυφή βοήθεια προς τον Βορρά η οποία φαίνεται από τα «δεκάδες δισεκατομμύρια» που κέρδισε η Γερμανία εν μέσω κρίσης  λόγω των  μηδαμινών η και αρνητικών  επιτοκίων  με τα οποία δανείζεται και μέσω των «εξαγωγών προς τον Νότο»[15]
Το χάσμα  ανταγωνιστικότητας του Νότου προς τον Βορρά σε συνδυασμό με την «θεραπεία σοκ» που επιβάλλει η Γερμανία σε όλες της χώρες του Νότου συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας αναδεικνύει την προβληματική θεμελίωση της Ευρωζώνης.  Η μεγάλη  εικόνα της  επίδρασης της λιτότητας σε πολιτικό επίπεδο φαίνεται από μια  έρευνα του PEW Research Center[16] της  Washington, που έγινε την άνοιξη του 2013. Από αυτήν προκύπτει ότι η οικονομική κρίση θέτει σε αμφισβήτηση όλο το εγχείρημα της Ευρώπης. Το τελευταίο  έτος οι συγκαταβατικές φωνές των ευρωπαίων πολιτών υπέρ της ΕΕ έπεσαν στο 45 %   από 60 % το 2012.
ΠΙΝΑΚΑΣ: ΦΘΙΝΟΥΣΑ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ [17]
2013-EU-01
Κατά συνέπεια διαφαίνεται μια τάση φθίνουσας εμπιστοσύνης απέναντι σε μια στενότερη ενσωμάτωση των χωρών της ΕΕ.  Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα οι ισχυρότερες αρνητικές  μετατοπίσεις της συναίνεσης εμφανίζονται στην Γαλλία , την Ιταλία , την Ισπανία,  την Ελλάδα και την Πολωνία.                                                                                                         Η εν λόγω τάση από μόνη της συνηγορεί υπέρ της άρσης των πολιτικών της λιτότητας. Η επίδραση της λιτότητας δημιουργεί ένα εντεινόμενο πρόβλημα πολιτικής νομιμοποίησης και ως εκ τούτου ένα ζήτημα Δημοκρατίας εν γένει.                                                                                             Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο  επικεφαλής των Σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Χάνες Σβόμποντα αναφέρεται σε μια μία «απουσία δημοκρατικής νομιμοποίησης  ασύμβατη με τις ευρωπαϊκές αξίες». Απευθυνόμενος μάλιστα στον πρόεδρο της Κομισιόν, Ζοζέ Μπαρόζο, του  ζήτησε  να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία και να δει από πρώτο χέρι τις συνθήκες ζωής στην Ελλάδα. τονίζοντας ότι «η βάναυση λιτότητα που επιβλήθηκε από την Τρόικα, έχει ρίξει τους μισούς Έλληνες κάτω από το όριο της φτώχειας»[18]. Κατά τον Σβόμποντα  «οι Τροϊκανοί απέτυχαν και κανείς δεν τους σταματάει - γιατί δεν υπάρχει δημοκρατικός έλεγχος….. Απαιτούμε η Τρόικα και οι καταστροφικές πολιτικές της να εξαφανιστούν και η Κομισιόν να αναλάβει την ευθύνη για όλα τα μελλοντικά προγράμματα διάσωσης».                                                                                                                                Ο επικεφαλής των Σοσιαλιστών  καλεί επιπλέον   την ελληνική προεδρία να εξαφανίσει την Τρόικα από την Ελλάδα και να αποδείξει στους θιασώτες της ότι κάνουν λάθος να την υποστηρίζουν. «Αν η Τρόικα εξαφανιστεί κατά τη διάρκεια της προεδρίας της Ελλάδας, αυτό θα είναι μια πραγματική νίκη. Τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη» καταλήγει ο Σβόμποντα . Με τον τρόπο αυτό τίθεται  ξεκάθαρα ένα αίτημα που στην ίδια την Ελλάδα δεν τέθηκε και δεν συζητήθηκε ποτέ ανοικτά, ούτε καν από τις προοδευτικές και αριστερές δυνάμεις.
 Η πρόκληση της  Δημοκρατίας 
Το ζήτημα «δημοκρατικής νομιμοποίησης» των παρεμβάσεων εκ μέρους των ευρωπαϊκών θεσμών έχει ιδιαίτερη σημασία ενόψει των επικείμενων ευρωεκλογών οι οποίες κατά κοινή ομολογία διαθέτουν  ειδικό βάρος.
Όπως τονίζει ο Timothy Garton Ash[19]  πρόκειται για τις πιο κρίσιμες ευρωεκλογές από τις   άμεσες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του 1979  διότι όλη η  Ευρώπη πιέζεται από ένα  αξιοσημείωτο ρεπερτόριο εθνικιστικών κομμάτων  διαμαρτυρίας τα οποία χαρακτηρίζονται νωχελικά ως «λαϊκιστικά» ενώ δεν έχει γίνει ακόμα αντιληπτό  το περιεχόμενο και οι διαφορές τους. Πρόκειται για κόμματα διαμαρτυρίας που εξαπλώθηκαν  σε όλη την Ευρώπη και  ακολουθούν ένα κοινό πρότυπο[20]. Αμφισβητούν τις καθιερωμένες και κατεστημένες κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις και σηκώνουν σκληρούς τόνους απέναντι στην ΕΕ και το ευρώ ως ενιαίο νόμισμα. Τα λαϊκίστικα αυτά  κόμματα παρουσιάζουν ως νέο στοιχείο την αρνητική στάση απέναντι στην ευρωπαϊκή ενσωμάτωση και τα προγράμματα διάσωσης του ευρώ.
Απέναντι σε αυτό το κύμα λαϊκισμού επισημαίνει ο Ash δεν διαφαίνεται καμία πρωτοβουλία η κίνηση αντιπερισπασμού από την σημερινή ηγεσία της Ευρώπης που εδράζεται στο Βερολίνο στο Παρίσι ή στις Βρυξέλες η οποία θα μπορούσε να αναχαιτίσει την εκλογική επιτυχία αυτών των κομμάτων διαμαρτυρίας.
Τα κόμματα αυτά κινούνται στις δημοσκοπήσεις σε εκλογικά ποσοστά  από  10 % έως  25 %  αποκαλύπτοντας  την τεράστια λαϊκή δυσαρέσκεια  με την ανεργία την , λιτότητα και την γραφειοκρατία των Βρυξελών.
Τα ποσοστά αυτά αναδεικνύουν πόσο μεγάλη είναι απόσταση των ευρωπαίων πολιτών σήμερα  από την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση. Κατά τον Jürgen Habermas  oυδέποτε το χάσμα μεταξύ πολιτών και πολιτικής ήταν τόσο μεγάλο με τον ευρωσκεπτικισμό να διαφαίνεται ως η μοναδική προοπτική που ενώνει  τους ευρωπαίους πολίτες[21].
O Zygmunt Bauman κάνει λόγο για  «διάρρηξη της επικοινωνίας ανάμεσα στους πολιτικούς ιθύνοντες (εκείνους που χαράσσουν πολιτική στις Βρυξέλες και/ή τους πολιτικούς του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) που δίνουν τον ρυθμό, και στον λαό ο οποίος καλείται να χορέψει σ’ αυτά τα βήματα, χωρίς να έχει ερωτηθεί ή συναινέσει» και θεωρεί ότι  το  «έλλειμμα δημοκρατίας» δηλαδή, στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. απειλεί την υπόσταση και την   ίδια την  πιθανότητα επιβίωσής της ΕΕ»[22]
 Στο πλαίσιο αυτό τίθεται ένας προβληματισμός, μια πρόκληση που  έθεσε ο Pierre Rosanvallon ισχυριζόμενος ότι η υπέρβαση του λαϊκισμού είναι δυνατή μέσα από έναν πραγματικό εκδημοκρατισμό των κοινωνιών μας. Με βάση την άποψη αυτή δεν αρκεί η υπεράσπιση της σημερινής δημοκρατίας αλλά απαιτείται  «ένα σχέδιο ανανέωσης και ανασυγκρότησης αυτής της δημοκρατίας» με μια κατεύθυνση περιπλοκής και όχι απλούστευσης της δημοκρατίας. Η περιπλοκή αυτή συνίσταται, στην εύρεση  μέσων που παράγουν  κοινή ζωή με  νόημα και όχι στην παραγωγή  μιας κοινωνιών που  είναι απλά «ένα άθροισμα ατόμων» .
Η δημοκρατία  με αυτήν την έννοια ορίζεται  αποφασιστικά  ως τρόπος παραγωγής μιας κοινής ζωής. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από την διαδραστικότητα της δημοκρατίας και όχι μέσα από διαδικασίες απλής ανάθεσης .
«Αυτή η διάσταση είναι εκείνη μιας δημοκρατίας που γίνεται αντιληπτή με βάση αυτό που βρισκόταν στο επίκεντρο της Αμερικανικής και της Γαλλικής Επανάστασης: την αναζήτηση μιας πιο ίσης κοινωνίας. Αυτό είναι το καθήκον που βρίσκεται μπροστά μας σήμερα. Αν ανασυγκροτήσουμε αυτό το κοινό πεδίο, αν προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε καλύτερα στη δημοκρατική ιδέα, τότε το ζήτημα του λαϊκισμού θα μπορέσει να βρει μια μορφή απάντησης, που δεν θα είναι απλώς εκείνη μιας ανήσυχης απόρριψης, αλλά εκείνη μιας διευρυμένης και βαθύτερης δημοκρατικής ζωής»[23].

Η σημασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης 

Παρά τα κενά , τις ολιγωρίες και τις οπισθοδρομήσεις στην διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όλες οι χώρες και πάνω από όλες η Γερμανία  χρωστάνε στην διαδικασία αυτήν  μια μεγάλη περίοδο  ειρήνης και ευημερίας.
Η ανασυγκρότηση  της κοινότητας των εθνών της γηραιάς ηπείρου και η επιστροφή της Γερμανίας σε αυτή διεκπεραιώθηκε  με τη βοήθεια της Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, από την οποία προέκυψε τελικά η  ΕΕ.
Η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης μετά  τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τα λόγια του Mark Mazower συνέβαλε στην ακύρωση  κάθε ενδεχόμενου πολέμου στην ευρωπαϊκή ήπειρο συντελώντας  στην ευημερία των ευρωπαϊκών χωρών,  ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στην Δημοκρατία καθιστώντας την πιο προσιτή και αποδεκτή [24] .
Επιπλέον η υπερεθνική και διακρατική  συνεργασία δημιούργησε  εμπιστοσύνη μια η εμπιστοσύνη αμοιβαιότητα και φιλία. 
Η αμοιβαιότητα αυτή έκλεισε τα χάσματα και τις  πληγές των δύο παγκοσμίων πολέμων . Ακόμα και  η Γαλλία και η Βρετανία συμφώνησαν  με την επανένωση της Γερμανίας.
Σε σχέση με το  έτος 2014 είναι σημαντικό να κρατήσουμε ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ   παρά το βάθος της κρίσης και τις επιπτώσεις δύο ταχυτήτων που την χαρακτηρίζει,  φαίνεται να έχουν περισσότερα σημεία ένωσης παρά σημεία χωρισμού.
Το 2014 πρέπει να είναι έτος υπενθύμισης ειδικότερα στους Γερμανούς και την πολιτική ηγεσία τους. Σε τελική ανάλυση  όλοι ξέρουμε ότι παρά την  μακρά ειρήνη που επικρατεί τα τελευταία 70 χρόνια, συνέβησαν στο όνομα της  Γερμανίας πολλά δεινά  τα τελευταία 100 χρόνια.
Τον Μάιο, εκλέγεται ένα  νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Γερμανία πρέπει να αναλάβει άμεσα πρωτοβουλίες για να κλείσει τις πληγές που άνοιξε με τα μνημόνια και την σκληρή λιτότητα. Αυτό πρέπει κάποιοι να της το υπενθυμίσουν και η ελληνική προεδρία αποτελεί μια ιδανική ευκαιρία. 
Όπως επισημαίνει ο Noam Chomxky «για τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών το ζητούμενο είναι η εργασία. Για τους υπερεθνικούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όμως, το διακύβευμα έγκειται στη μείωση των ελλειμμάτων. Τα ελλείμματα διαμορφώνουν πλέον την πολιτική. Και ως προς αυτό η Ευρώπη βρίσκεται σε αλγεινότερη κατάσταση σε σχέση με τις ΗΠΑ»[25]

Από το μοντέλο  Merkiavelli στο μοντέλο Willy Brandt

Για να συνεχιστεί τελικά η  70χρονη  ευημερία και ειρήνη από την οποία η Γερμανία αποκόμισε τα μέγιστα οφέλη η πολιτική της ηγεσία πρέπει να συμβάλει  ώστε μα μην επεκταθεί περαιτέρω η πτέρυγα των  λαϊκιστών στην Ευρώπη.  Για να γίνει αυτό η Γερμανία πρέπει να αποστραφεί-κατά  μια διατύπωση του Ulrich Beck[26]- από το μοντέλο Merkiavelli και να μετακινηθεί προς το μοντέλο Willy Brand.
Όπως διευκρινίζει  ο Beck, το μοντέλο  Merkiavelli  προσανατολίζεται σε μια  ευρωπαϊκή πολιτική της Merkel με καθαρά εθνικά –εργαλειακά χαρακτηριστικά υπό την έννοια ότι δεν είναι μέγιστος σκοπός η  κοινή ευημερία όλων στην Ευρώπη αλλά η αρχή της εσωτερικής  εκλογιμότητας.
Απεναντίας ο  Willy Brandt δεν θα μπορούσε να προωθήσει την πολιτική της γερμανικής ενοποίησης μέσα από το άνοιγμα απέναντι στην ανατολική Γερμανία (Ostpolitik) εάν ωθείτο από στενά εθνικά κίνητρα.
Η  ενοποίηση υλοποιήθηκε μέσα από έναν τον μεγάλο δρόμο μέσω της Σοβιετικής Ένωσης, της Αμερικής  και μέσω της συνεργασίας με τους ευρωπαίους εταίρους.
Το εθνικό συμφέρον της Γερμανίας ισχυρίζεται ο Beck ανοίχτηκε και επαναπροσδιορίστηκε κοσμοπολίτικα   από τον Brand σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή πολιτική της  Merkel που απομονώνει όλο περισσότερο την Γερμανία και γεννάει το φάντασμα της γερμανικής Ευρώπης.
Το 2014 είναι η ευκαιρία της αλλαγής. Του κοσμοπολίτικου, διεθνικού  επανακαθορισμού Εθνικών και ευρωπαϊκών συμφερόντων. Συμφωνώντας με τον Jürgen Habermas θεωρούμε ότι το ευρωπαϊκό εγχείρημα μπορεί να διασωθεί μόνο μέσω της αλληλεγγύης . Η απλή παροχή δανείων στις υπερχρεωμένες χώρες ωστόσο δεν επαρκεί ως εργαλείο πολιτικής. «Αυτό που απαιτείται είναι μια συνεργατική προσπάθεια από την σκοπιά  μιας κοινής πολιτικής προοπτικής για την προώθηση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο. Μια τέτοια προσπάθεια θα απαιτήσει από τη πλευρά της  Γερμανίας και από  πολλές άλλες χώρες να αποδεχθούν βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες απώλειες, κινούμενες από την πεποίθηση ότι  η αλληλεγγύη είναι προς το δικό μας και δικό τους  μακροπρόθεσμο συμφέρον»[27].   

…και η Ελλάδα;

Από ελληνικής πλευράς η ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ οφείλει να συνδεθεί αναμφίβολα με την πρόκληση της αποτελεσματικής μείωσης του δημόσιου  χρέους.  Επιχειρήματα σε αυτή την κατεύθυνση υπάρχουν ποικίλα και ουσιαστικά .
Ένα τέτοιο επιχείρημα εκφράστηκε πρόσφατα από τον σοφό της γερμανικής οικονομίας Peter Bofinger [28] ο οποίος τάχθηκε ανοιχτά υπέρ μιας αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους της τάξεως του 50 %. Με αυτό το αίτημα συμφωνεί και ο τέως καγκελάριος της Γερμανίας Helmut Schmitd[29] συμπληρώνοντας ότι αυτό πρέπει να υλοποιηθεί μέσα από μια  διεθνή συνδιάσκεψη πιστωτών για το ελληνικό χρέος, ώστε να γίνει αναδιάρθρωση και να διαγραφεί μέρος των δανείων από τις κυβερνήσεις και την ΕΚ
Μια  πιθανή αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους  , σύμφωνα με  τον  Bofinger[30] θα κόστιζε περίπου 17, 5 δις ευρώ στο Γερμανό φορολογούμενο. Αυτά αντισταθμίζονται όμως κατά την άποψη του  από το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της Γερμανίας, εξοικονομεί ετησίως 20 δισεκατομμύρια σε πληρωμές τόκων εξαιτίας των τρομερά χαμηλών επιτοκίων, που ανάγονται στην κρίση του ευρώ. Ανάλογο πλεονέκτημα χαμηλών επιτοκίων αποκομίζει και η Γαλλία 
Με άλλα λόγια ο Γερμανός φορολογούμενος λόγω της  κρίσης γλύτωσε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ τα οποία θα μπορούσαν να αποδοθούν ως μέρισμα σταθεροποίησης προς την Ελλάδα αντί της μόνιμης και μονομερούς εμμονής στην δημοσιονομική περιστολή.   
Το
 περαιτέρω κούρεμα  επομένως είναι μια  εύλογη εναλλακτική λύση για τον Bofinger o οποίος μαζί με πολλούς άλλους θεωρεί ότι το προηγούμενο κούρεμα ήταν   πολύ μικρό  για να ανακουφίσει αποτελεσματικά την Ελλάδα.
Ήρθε λοιπόν η ώρα η ελληνική  πλευρά να χρησιμοποιήσει επιτέλους τα επιχειρήματα οικονομικού και πολιτικού  ορθολογισμού υπέρ των Ελλήνων φορολογούμενων και όχι  πάλι εναντίον τους.      



[2] Μαρκ Μαζάουερ Η παρακμή μιας δημοκρατικής ουτοπίας

Συνέντευξη στον Θανάση Γιαλκέτση
https://www.efsyn.gr/?p=163436

[4] στο ίδιο

[5] Thomas Assheuer : Gegen Deutschland? Frankreich diskutiert ein Pamphlet des Philosophen Giorgio Agamben: Der Süden soll sich unter der Führung Frankreichs zur Wehr setzen


[6]  Giorgio Agamben im Gespräch Die endlose Krise ist ein Machtinstrument
24.05.2013 ·  Ein lateinisches Imperium gegen die deutsche Dominanz? Der italienische Philosoph und Zeitdiagnostiker Giorgio Agamben erläutert seine vieldiskutierte These. Er sei missverstanden worden.

[7] Τhe “Latin Empire” should strike back http://www.presseurop.eu/en/content/article/3593961-latin-empire-should-strike-back

[11] Angelo Motola Austerität funktioniert nicht – Europa steckt nach wie vor in einer Rezession

http://www.annotazioni.de/post/1213
[12] στο ίδιο

[13] Ποιος νότος; Η Γαλλία «απειλεί» την Ευρωζώνη

Τετάρτη 08 Ιανουαρίου 2014 07:50

[14] Μουζέλης Νίκος  Γερμανικός προτεσταντισμός και ελληνικός εθνολαϊκισμός

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=553852
[15] Στο ίδιο

[16] The New Sick Man of Europe: the European Union

French Dispirited; Attitudes Diverge Sharply from Germans

[17] Στο ίδιο
[18] «ΝΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»

Σβόμποντα: Οι Τροϊκανοί έχουν αποτύχει

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26516&subid=2&pubid=113197607
[19] Timotgy Garton Ash  2014 is not 1914, but Europe is getting increasingly angry and nationalist¨.
The Guardian, Monday 18 November 2013
http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/nov/18/europe-angry-nationalist-eu-elections

[20] Elisabeth Gamperl Europas neue Anti-Parteien

http://www.zeit.de/politik/ausland/2013-05/protestparteien-europa-antieuro/komplettansicht

[21] Jürgen Habermas: "Germany holds the key to the fate of the European Union"

http://www.kuleuven.be/english/news/habermas

[22] Ευρώπη: Το διαζύγιο εξουσίας και πολιτικής. Του Ζύγκμουντ Μπάουμαν


[23] ΠΙΕΡ ΡΟΖΑΝΒΑΛΟΝ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ  Στο όνομα του λαού
https://www.efsyn.gr/?p=112416

[24] Μαρκ Μαζάουερ Η παρακμή μιας δημοκρατικής ουτοπίας

Συνέντευξη στον Θανάση Γιαλκέτση
https://www.efsyn.gr/?p=163436

[26] Ulrich Beck und Martin Schulz über die Zukunft Europas Mehr Willy Brandt wagen

http://www.faz.net/aktuell/feuilleton/debatten/europas-zukunft/ulrich-beck-und-martin-schulz-ueber-die-zukunft-europas-mehr-willy-brandt-wagen-12191490.html

[27] Jürgen Habermas: "Germany holds the key to the fate of the European Union"

http://www.kuleuven.be/english/news/habermas

[28] Saarbrücker Zeitung: Griechenland-Krise könnte Deutschland 17,5 Milliarden Euro kosten - Bofinger plädiert für Schuldenschnitt

http://www.presseportal.de/pm/57706/2368302/saarbruecker-zeitung-griechenland-krise-koennte-deutschland-17-5-milliarden-euro-kosten-bofinger

[29] Χέλμουτ Σμιτ: Είναι αναπόφευκτο ένα νέο κούρεμα στο ελληνικό χρέος

http://thepaper.gr/χέλμουτ-σμιτ-είναι-αναπόφευκτο-ένα-νέ/

[30] Bofinger: Ετήσια κέρδη €20 δισ. για τη Γερμανία από τα χαμηλά επιτόκια

http://www.capital.gr/News.asp?id=1910194